به گزارش روابط عمومی شرکت آب منطقه ای اصفهان ، در چهلمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در استانبول ترکیه که از بیستم تا سی تیرماه برگزار شد ، ایران با پرونده بیابان لوت ، به عنوان گرمترین نقطه جهان برای نخستین‌بار در حوزه میراث طبیعی و پرونده زنجیره یازده قنات دارای تکنولوژی متفاوت و با قدمت بیش از ۲۵۰۰ تا ۲۰۰ سال در ۶ استان یزد ، اصفهان ، کرمان ، خراسان رضوی،خراسان جنوبی و مرکزی در حوزه میراث فرهنگی روی میز یونسکو قرار گرفت که خوشبختانه هر دو موضوع تصویب شد . اگرچه بسیاری از قنات‌های کشور در این سال‌ها ناشی از خشکسالی و فعالیت بی رویه چاههای عمیق موتوری خشکیده ویا زیر سایه سنگین ساختمان‌های بلند کور شده اما هنوز بیش از 40 هزار رشته قنات در ایران فعال است که از این تعداد 11 رشته قنات در استانهای فوق الذکر توانست در خاطره جهان ماندگار شود. حالا فهرست آثار جهانی ایران 20اثر را در خود جای داده است.با ثبت قنوات مذکور در فهرست میراث جهانی علاوه بر بازدید بیشتر از انها به حفظ و مرمت انها نیز توجه بیشتری خواهد شد.قنات از شاهکارهای معماری ایران باستان می باشد که سبب رونق و آبادانی تمدن در مناطق وسیعی از کشور با اقلیم خشک و گرم بوده است. در استان اصفهان حدود 4200 رشته قنات با تخلیه بین 7/0 تا 1 میلیاردمترمکعب درسال وجود دارد و دربرخی دشتها مانند اردستان ، غرب لنجانات ، کاشان ، نایین ، گلپایگان و بویین میاندشت هنوز نیز قنوات در تامین آب مزارع نقش مهمی دارند.از بین 11 قنات مورد اشاره ، قنوات مون اردستان ، وزوان میمه و قنات مزدآباد میمه در استان اصفهان واقع هستند و از سازه های آبی باارزش و دارای معماری پیچیده می باشند که در ادامه به تشریح مختصر انها پرداخته می شود:
- قنات مون اردستان
قنات مون اردستان به دلیل ویژگی خاص دوطبقه‌بودن آن جهانی شد. تنها قنات دوطبقه جهان. مون که قدمتش به 800 سال پیش می‌رسد، از شگفت‌انگیزترین قنات‌هاست. در هر طبقه این قنات دوطبقه آبی مستقل جریان دارد و آب هیچ‌یک به دیگری نفوذ نمی‌کند. قنات دوطبقه مون در سال ۸۲ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این قنات از نمونه کارهای معماری و مهندسی قدیم است که برای کاوش و حفر آن مقنیان ورزیده به کار گرفته‌شده و با در نظر گرفتن شرایطی اقلیمی آن را ساخته‌اند. آنچه از منابع مکتوب به‌دست می‌آید، این است که این قنات پیش از اسلام و به‌ویژه در دوران کیانیان، اشکانیان و ساسانیان احداث شده است
- قنات وزوان میمه
قنات وزوان قبل از اسلام و در زمان ساسانیان در دو کیلومتری شمال شهر وزوان احداث شد و مادرچاه آن در جنوب شهر میمه در استان اصفهان قرار دارد. طولش یک هزار و 800 متر و عمق مادرچاه آن 18 متر و دارای 64حلقه چاه است. در مسیر کوره قنات سه سد زیرزمینی احداث شده که بزرگ‌ترین آن در حدود یک هزار 200متری از مادرچاه در عمق 16 متری احداث شده و مهم‌ترین ویژگی آن امکان بستن دریچه خروجی قنات در فصل زمستان است. با این کار آب در فصل زمستان در دریاچه قنات ذخیره شده و در فصل بهار با باز کردن آن، آب بیشتری در دسترس کشاورزان منطقه قرار می‌گیرد.
قنات بزرگ و تاریخی وزوان دارای سد زیرزمینی بوده و قادر به ذخیره آب در فصولی که کشاورزان نیاز به آب ندارند، است. قدمت این قنات به حدود دو هزار سال پیش می‌رسد و باستان‌شناسان ژاپنی پس از بازدید این قدمت را تأیید کرده و این قنات تاریخی را یکی از نادرترین قنوات جهان معرفی کرده‌اند. قنات وزوان در سال 1379 ازسوی سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
-قنات مزدآباد میمه
این قنات که بخت جهانی‌شدن را داشته، با طول 18 کیلومتر و با عمق صد متر در قسمت‌های نزدیک به مادرچاه و دبی آب زیاد، هم به رودخانه‌ای زیرزمینی شباهت دارد و هم به لحاظ سنگواره‌های آستالاگمیت و آستالاگتیت به غار علیصدر همدان شبیه است. براساس مطالعات زمین‌شناسان دانشگاه تهران دومین قنات قدیمی کشور است با عمری دو هزار ساله. قنات مزدآباد در شهرستان شاهین‌شهر و میمه، واقع شده و در تاریخ ۲۰ اسفند ۱۳۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
